Skutki wprowadzenia zmian w rozporządzeniu w zakresie wysokości subwencji
Wprowadzenie Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 grudnia 2022 roku utrudniło funkcjonowanie szkół związanych z edukacją domową. Zmiana dotyczyła sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2023. Fundacja Edukacji Domowej zajęła się zbadaniem obszaru sytuacji finansowej szkół po wprowadzeniu rozporządzenia. Raport, którzy sporządziliśmy, obrazuje straty nie tylko finansowe, jakie poniosła edukacja domowa oraz szkoły, dyrektorowie, nauczyciele, rodzice, a przede wszystkim dzieci. Celem naszego badania było uświadomienie problemu, z jakim mierzą się placówki oświatowe oraz potrzeby zmiany w finansowaniu na bliższe realnej sytuacji w szkołach.
Badanie obejmowało pytania z zakresu form wydatkowania subwencji oświatowej, czyli rzeczywistych kosztów administracyjnych, egzaminacyjnych, lokalowych oraz edukacyjnych (zajęcia, konsultacje, materiały edukacyjne i ćwiczeniowe czy pomoce dydaktyczne) poniesionych w 2022 roku oraz tego, jak wprowadzone z dniem 1 stycznia rozporządzenie wpłynęło na sytuację finansową w danej placówce. W artykule pragniemy przedstawić jakościowy wymiar badania, czyli konsekwencje, na które narażone zostały szkoły. Analiza wyników obejmuje dane zgromadzone spośród 22 szkół z podziałem na szkoły podstawowe oraz licealne, przy uwzględnieniu ilości uczniów stacjonarnych i w nauczaniu domowym.
Dokładne wyniki badań zostaną przedstawione w pełnej wersji raportu już 14 lipca 2023, jednak już dzisiaj przytoczymy pierwsze obserwacje. Najważniejszą informacją, którą dostarczyły nam badania jest to, że każda ze szkół deklaruje, iż zmiany w finansowaniu wprowadzone 1 stycznia wpłynęły na sytuację finansową placówki. Dającą nadzieje informacją jest to, że 55% z nich jest w stanie sfinansować koszty podstawowych działań związanych z obsługą uczniów spełniających obowiązek szkolny poza szkołą (administracja, egzaminy, utrzymanie lokalu). Druzgocąca jest sytuacja szkół, które nie są w stanie poradzić sobie z obecnym poziomem finansowania i deklarują brak takiej możliwości, a jest ich aż 45%! Zmiany te obejmują zarówno placówki w mniejszych, jak i większych miejscowościach.
Zmiany związane z finansowaniem bezpośrednio zaszkodziły też uczniom edukacji domowej, ponieważ prawie 60% placówek zostało zmuszonych do zawężenia liczby uczniów chcących przejść na taką formę nauczania. Szkoły, mimo chęci objęcia wsparciem edukacyjno-wychowawczym większej liczby uczniów, nie mogą tego zrobić ponieważ nie posiadają odpowiednich zasobów ze względu na zmiany w finansowaniu. Pracownicy oświatowi także odczuli pokłosie zmian. Prawie 14% szkół było zmuszonych do rozwiązania współpracy z kadrą pedagogiczną i innymi pracownikami.
To tylko część danych wywodzących się z naszego raportu. Zmiany wprowadzone wraz z wejściem w życie Rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej są szkodliwe dla edukacji domowej. Należy mieć na uwadze, iż rodzice dzieci w edukacji domowej odprowadzają równie wysokie podatki, co pozostali rodzice, i mają pełne prawo do stosownego finansowania edukacji swoich dzieci. Szkoły powinny posiadać odpowiednie środki, aby zapewnić uczniom takie samo wsparcie jak dzieciom kształconym w systemie klasowo-lekcyjnym.
Przygotowały: Justyna Nowakowska, Gabriela Letnovska oraz Wiktoria Malinowska.
