Plan partii Razem na edukację w Polsce

Prezydent RP Andrzej Duda wyznaczył termin wyborów samorządowych na 15 października. My jako Fundacja Edukacji Domowej zdecydowaliśmy się zapytać wszystkie partie w Polsce o ich plan na rozwój edukacji w kraju. W dzisiejszych czasach edukacja odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu społeczeństwa i przygotowaniu młodych ludzi do wyzwań przyszłości. Rozwój społeczno- gospodarczy, dynamiczne zmiany w technologii i globalne wyzwania ekologiczne stawiają przed systemem edukacyjnym nowe zadania.

Na nasze zapytania otrzymaliśmy odpowiedź od partii Razem, która w zbliżających się wyborach startuje z konsolidacyjnej listy Lewicy. W skład której oprócz Razem wchodzi Nowa Lewica, Polska Partia Socjalistyczna oraz Unia Pracy. W tym artykule przedstawimy Wam odpowiedzi Razem wyrażone w rozmowie z nami.

Czy przewidują Państwo zmiany wobec spełniania obowiązku szkolnego poza szkołą zgodnie z art. 37 Prawa oświatowego?

Razem: Na dzień dzisiejszy nie dostrzegamy takiej potrzeby. Jednak zdajemy sobie sprawę, że najpełniejszą wiedzę o potrzebach i problemach związanych z edukacją domową mają osoby bezpośrednio w nią zaangażowane, dlatego jesteśmy otwarci i otwarte na współpracę i dialog. Strona społeczna, w tym organizacje takie jak Fundacja Edukacji Domowej, są niezbędnym i niezastąpionym partnerem przy opracowywaniu i wdrażaniu wszelkich zmian w dotyczących ich obszarach.

W jaki sposób zadbają Państwo o rozwój edukacji w Polsce?

R: Wizja Razem, to edukacja dostępna, włączająca, solidarna, nowoczesna, bezpieczna i zdrowa, oparta na szacunku i współpracy. To szkoła na miarę XXI, nie XIX wieku.Pierwszym krokiem w kierunku rozwoju dobrej i wyrównującej szanse edukacji musi być zwiększenie finansowania. Subwencja oświatowa musi realnie pokrywać potrzeby samorządów w tej kwestii, ponieważ każda osoba ma prawo do takiej samej jakości edukacji, niezależnie od miejsca zamieszkania, pochodzenia czy sytuacji ekonomicznej.

Naszym celem jest zagęszczenie sieci placówek i zmniejszenie liczby uczniów w pojedynczych szkołach i przedszkolach, a co za tym idzie wprowadzenie mniej licznych oddziałów i grup. Podniesie to komfort nauki, poprawi warunki higieniczne i umożliwi lepszy kontakt nauczycielek i nauczycieli z uczennicami i uczniami. 

Aby szkoła spełniała swoje zadania, wszystkie osoby muszą czuć się w niej bezpieczne i nie tylko akceptowane, ale zaproszone do udziału w procesie edukacyjnym. Dlatego zależy nam na ujęciu w programie nauczania kwestii związanych z walką z przemocą i dyskryminacją, migracją i jej przyczynami, wychowaniem seksualnym, autorefleksją i samorozwojem czy komunikacją bez przemocy. Wprowadzimy też warsztaty antyprzemocowe i antydyskryminacyjne dla osób uczących się oraz nauczycielek i nauczycieli i pozostałego personelu placówek edukacyjnych. Zagwarantujemy łatwy dostęp do psychologa w każdej szkole.

Szkoła musi być miejscem odpowiednim dla każdej osoby, dlatego dostosujemy architekturę i wyposażenie budynków do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, ograniczeniami ruchowymi, specjalnymi potrzebami edukacyjnymi czy osób neuroatypowych. Zapewnimy dostępność wszystkich pomieszczeń, oznaczenia dotykowe i dźwiękowe, bezpieczne szlaki komunikacyjne, strefy ciszy i umożliwimy kontakt z naturą. 

Aby szkoła naprawdę przygotowywała do dorosłości i do życia program nauczania musi być oparty o aktualną wiedzę naukową i wolny od ideologii i propagandy. Musi też odpowiadać na potrzeby osób uczących się i wyzwania współczesnego świata. Zlecimy opracowanie nowych podstaw programowych i podręczników ekspertom, dając im na ten proces odpowiednią ilość czasu. Zwiększymy też autonomię szkół, żeby sposób i tempo realizacji programu mogły być indywidualnie dobrane do potrzeb i możliwości konkretnych uczennic i uczniów.

Trzeba pamiętać, że przygotowanie do kontynuacji nauki na uczelniach nie jest jedynym celem systemu edukacji. Więcej uczniów wybiera naukę zawodu w technikach i szkołach branżowych, niż edukację w liceach ogólnokształcących. Aby system spełniał zadanie przygotowania wysokiej klasy fachowców i fachowczyń przywrócimy szkołom uczącym zawodu należne im miejsce w debacie publicznej, zapewnimy im odpowiednie finansowanie, zadbamy o wyposażenie pracowni i warsztatów w sprawne i nowoczesne urządzenia, maszyny i narzędzia oraz zlecimy opracowanie aktualnych podstaw programowych i podręczników do przedmiotów zawodowych.

Aby edukacja mogła zapewnić wszystkim osobom optymalny rozwój, niezbędna jest wysoko wykwalifikowana i zaangażowana kadra pedagogiczna. Koniecznym jest podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela, podniesienie wynagrodzeń oraz zmiana paradygmatu i jakości kształcenia nauczycielek i nauczycieli. Musimy skończyć z negatywną selekcją w tym zawodzie i zagwarantować osobom z powołaniem do pracy jako nauczycielka lub nauczyciel motywującą ścieżkę awansu i rozwoju zawodowego, uczciwy system wynagradzania i godne warunki pracy.

Popieramy inicjatywę SOS dla Edukacji. Udzieliliśmy poparcia dla Obywatelskiego Paktu dla Edukacji oraz 100 Dni dla Edukacji.

Jak wyobrażają sobie Państwo edukację przyszłości w Polsce i jakie będzie miała miejsce na światowej arenie?

R: Edukacja przyszłości to gęsta sieć dobrze wyposażonych placówek, małe oddziały i komfortowe warunki nauki, dające możliwość optymalnego rozwoju każdej osobie uczącej się. To dobrze przygotowana i godziwie opłacana kadra pedagogiczna. 

Edukacja przyszłości musi odpowiedzieć na wyzwania jakie niesie ze sobą różnorodność neurologiczna, rozwój neurologiczny w środowisku cyfrowym, błyskawiczny przepływ informacji i łatwy dostęp do ogromnej ilości danych, powszechność informacji fałszywych i zmanipulowanych, potrzeby ludzkiego organizmu w aktualnej sytuacji środowiskowej, zmiany klimatyczne i migracje.

Dlatego musi być w większym stopniu oparta na rozwijaniu kompetencji, takich jak zdolność współpracy i współdecydowania, umiejętność wyszukiwania i weryfikacji informacji, kreatywność i zdolność adaptacji, niż na pamięciowym opanowywaniu wiedzy. Ludzka różnorodność musi być postrzegana jako wartość i ogromny potencjał, z którego cała ludzkość powinna czerpać korzyści. 

Program nauczania przedmiotów ogólnych i zawodowych musi być oparty na aktualnej wiedzy naukowej i dostosowany do aktualnych potrzeb młodych ludzi i wyzwań otaczającego ich świata. Musi być elastyczny i podlegać niezbędnym zmianom równie szybko, jak zmienia się rzeczywistość.

Edukacja przyszłości to odejście od sztywnych ram i metod. To korzystanie z różnorodnych środków i możliwości, jakie dają nowoczesne technologie i nasze środowisko. To odejście od siedzenia w ławkach, dzwonków i prac domowych na rzecz elastycznych metod pracy, samokształcenia, współpracy czy pracy projektowej. To nauka zdalna w formie interaktywnej i nauka w terenie. To innowacje oparte o nowoczesne metody dydaktyczne i wychowawcze, poparte aktualną wiedzą o psychologii i rozwoju człowieka. To znaczna autonomia placówek. 

To także nowoczesne i skuteczne szkolnictwo zawodowe, kształcące wysokiej klasy fachowców i fachowczynie odpowiadających na realne potrzeby społeczeństwa.

Rola nauczyciela musi się zmienić z wykładowcy i sędziego w przewodnika. Testów, egzaminów i sprawdzianów musi być znacznie mniej, nie mogą też dłużej pełnić roli selekcyjnej czy motywacyjnej, ich funkcja musi być diagnostyczna i informacyjna. Młodzi ludzie muszą być samodzielni i kreatywni w rozwiązywaniu problemów i poszukiwaniu informacji, nie pozostawać biernymi odbiorcami treści i ich kanonu interpretacyjnego. Muszą także mieć realny wpływ na funkcjonowanie placówek i przebieg procesu edukacyjnego.

Naszym marzeniem jest, aby w przyszłości polski system edukacji stał się wzorem do naśladowania dla innych państw wysoko rozwiniętych. Będzie on stwarzał wszystkim młodym ludziom warunki do optymalnego rozwoju fizycznego, emocjonalnego, umysłowego i psychicznego, doskonale przygotowywał do życia i dorosłości, pozwalał zrozumieć świat i pomagał odnaleźć w nim swoje miejsce. Polskie przedszkola i szkoły będą wyrabiały zdrowe nawyki dotyczące odżywiania i trybu życia. Osoby kończące edukację będą znały swoje możliwości i rozumiały swoje potrzeby, będą umiały traktować siebie, innych ludzi i otaczającą przyrodę z szacunkiem, będą rozpoznawały swój wpływ na swoje życie i otoczenie i brały za niego odpowiedzialność. Wierzymy, że absolwenci i absolwentki polskiego systemu edukacji będą wartościowymi członkami i członkiniami każdego społeczeństwa, w którym będą funkcjonować, a zbudowany przez nas system stanie się modelowym dla reszty świata.

Wierzymy w to, że edukacja jest kluczowym elementem budowy zdrowego, szczęśliwego i odpornego na kryzysy społeczeństwa. To fundament przyszłości Polski i świata. Od jakości edukacji zależy jakość życia nas wszystkich oraz przyszłych pokoleń, a także losy życia na planecie.

Zdajemy sobie jednak sprawę, że zmiany w systemie edukacji w Polsce, muszą być przeprowadzane stopniowo. Wszystkie z nich opisane przez Razem w naszym artykule powinny zostać rozłożone w planie wieloletnim. Edukacja to bardzo ważny filar budowania społeczeństwa obywatelskiego, każda zmiana powinna być przeprowadzona po dogłębnych analizach i konsultacjach ze społeczeństwem. 

Jako Fundacja Edukacji Domowej wierzymy, że uwzględnienie edukacji w planie wyborczym jest pierwszym krokiem do jej głębokich zmian. Cieszymy się, że na polskiej scenie politycznej istnieje partia, która nie boi się wyrażać pełnego stanowiska na temat zmian w systemie oświaty. 

Przygotowała: Wiktoria Malinowska