Edukacja domowa w planie wyborczym Konfederacji

Pismo Prezesa Fundacji Edukacji Domowej do członków Konfederacji Wolność i Niepodległość w odpowiedzi na zapisy dot. edukacji domowej zawarte w planie wyborczym partii 2023

Kraków, 25.07 2023 r.

Szanowni Państwo,

Z ogromnym zainteresowaniem śledzimy Państwa działania oraz przygotowania do nadchodzących wyborów. Jako Fundacja Edukacji Domowej, uważamy tak jak Państwo, że rozwój edukacji jest kluczowym elementem w budowaniu przyszłości naszego społeczeństwa. Jednakże, czytając Państwa plan wyborczy, zauważyliśmy błędy informacyjne. Dlatego chcielibyśmy sprostować kilka informacji, które zostały w nim zawarte. Poniżej odniesiemy się do kilku z nich: 

“W Polsce niestety wciąż trudno o miarodajne statystyki, ponieważ edukacja domowa dopiero się rozwija, jednak amerykańska instytucja NHERI wskazuje na bardzo istotną przewagę uczniów w tym systemie (względem rówieśników) sięgającą 15-20 punktów procentowych na standaryzowanych testach”.
— Edukacja domowa w Polsce istnieje od 30 lat i przez te wszystkie lata zdążyła rozwinąć w różnych kierunkach — są rodziny skupiające się tradycyjnym modelu edukacji i wychowania, inni kierują się potrzebą bliskości z naturą, dla części uczniów edukacja domowa to możliwość rozwijania kariery sportowej lub artystycznej, a jeszcze inni dążą do edukacji przyszłości z wykorzystaniem nowych technologii. 

“A w dodatku subwencja ta trafia nie do rodziców, ale do… szkoły, do której uczeń NIE chodzi! Pozbawieni wsparcia finansowego pozostają zaś rodzice, którzy biorą na siebie odpowiedzialność za wykształcenie swojego dziecka”. 
— Tutaj także pojawia się błąd — szkoły, przyjmujące uczniów w trybie edukacji domowej, biorą na siebie obowiązki, o których niektórzy zapominają. Placówki te potrzebują finansowania dla uczniów edukacji domowej ze względu na to, że zapewniają im wsparcie, które opisane jest w art. 37 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. — Prawo oświatowe. Są to między innymi koszty administracyjne takie, jak przeprowadzenie egzaminów czy prawo ucznia do uczestniczenia w szkole w zajęciach dodatkowych, ale także do konsultacji przed egzaminami. Wszystkie obowiązki szkoły wobec uczniów spełniających obowiązek szkolny poza szkołą są dokładnie opisane w wymienionej już ustawie: 

Art. 37. ust. 7.:
“Uczeń spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą, a także rodzic takiego ucznia, może korzystać ze wsparcia szkoły, której dyrektor wydał zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, obejmującego:
1) prawo uczestniczenia w szkole w zajęciach, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 2, 3 i 5–7;” (Prawo Oświatowe)

Art. 109 ust.1
“2) dodatkowe zajęcia edukacyjne, do których zalicza się:
a) zajęcia z języka obcego nowożytnego innego niż język obcy nowożytny nauczany w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych, o których mowa w pkt 1,
b) zajęcia, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania;
3) zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych;
5) zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
6) zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności;
7) zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego”. (Prawo Oświatowe)

Odnosząc się do konkretnych rozwiązań zawartych w Państwa planie wyborczym, wnioskujemy o doprecyzowanie poszczególnych punktów.

“Rolę państwa można i należy sprowadzić do roli organu kontrolującego wyniki szkół poprzez cykliczne egzaminy, oraz do funkcji aparatu finansowania, przejrzystego i sprawiedliwego dla wszystkich podmiotów oświatowych”.
— W jaki sposób Państwu uda się pokryć koszty cyklicznych egzaminów, jeśli szkoły finansowane będą przez bony edukacyjne? W jaki sposób miałaby się ograniczyć rola Państwa?

“Środki z bonu edukacyjnego mają stanowić główne źródło budżetu szkół, bez względu na to, czy mówimy o podmiocie państwowym, prywatnym, czy nawet o nauczaniu domowym. Główne, lecz nie jedyne, ponieważ dyrektorzy odzyskają swobodę zabiegania o inne środki finansowe z różnych źródeł”.
— Jakie “inne środki finansowe z różnych źródeł” mają Państwo na myśli?

“Rodzice prowadzący edukację domową otrzymują w ramach bonu edukacyjnego takie same pieniądze “na ucznia”, jakie otrzymywałaby szkoła”.
— W jaki sposób będą finansowane egzaminy i dodatkowe pomoce zagwarantowane w ustawie Prawo oświatowe w art. 37. i z jakiego źródła byłyby pokryte związane z nimi koszty? Zależy nam na tym, aby polska edukacja rozwijała się, a jej absolwenci mieli znaczenie na światowej arenie. Stąd nasze zaniepokojenie w zakresie świadomości wydatkowania takich środków przez rodziców — w jaki sposób będzie prowadzona kontrola wydatkowania środków przez rodziców?

W tabeli przedstawiającej edukację domową aktualnie i po reformie, piszą Państwo: 

“Faktyczny brak finansowania: pieniądze za ucznia w edukacji domowej trafiają do… dyrektora szkoły rejonowej”.
— Pieniądze z części oświatowej subwencji ogólnej trafiają obecnie do szkoły, do której uczeń jest zapisany i to szkoła ponosi odpowiedzialność rozdysponowania pieniędzy zgodnie ze ściśle określonymi wytycznymi. Nie musi być to szkoła rejonowa. Powielanie takich informacji jest szkodliwe i wprowadzą w błąd odbiorców.

Zaproponowane przez Państwa nowe rozwiązania brzmią: 

“Dla uniknięcia nadużyć pieniądze z bonu wypłacane są “z dołu” i pod warunkiem pomyślnego zdania przez ucznia okresowych, państwowych egzaminów”.
— W jaki sposób rodzice będą opłacać aktualną naukę dziecka, jeśli pieniądze będą wypłacane dopiero po zdanych egzaminach?
— Jaka jednostka będzie odpowiedzialna za państwowe egzaminy?
— Jak będą wyglądały egzaminy w praktyce i jaki czas mają Państwo na uwadze poprzez sformułowanie “okresowe egzaminy”?

“Systematyczne nie zdawanie egzaminów = obowiązek posyłania dziecka do (wybranej przez rodziców) szkoły”.
— Co oznacza zwrot “systematyczne”? Jakie konkretne rozwiązania i zapisy prawne będą to regulować?

Bardzo nam zależy na Państwa odpowiedzi, która pozwoli nam lepiej zrozumieć Państwa wizję edukacji w Polsce. 

Dodatkowo, chcielibyśmy zaoferować Państwu wsparcie w wypracowaniu rozwiązań dla rozwoju edukacji. Dzięki zaangażowaniu w Forum Edukacji Domowej mamy stały kontakt z rodzicami, dyrektorami i nauczycielami, którzy aktywnie uczestniczą w rozwoju edukacji domowej. Prowadzimy z nimi dyskusje na bieżące tematy dotyczące zmian w tym obszarze. Chcemy zwrócić Państwa uwagę na to, że wszelkie działania na rzecz edukacji domowej w Polsce powinny być tworzone w porozumieniu z jej środowiskiem. Tylko tak uda się uzyskać satysfakcjonujący efekt, przekładający się na dobro uczniów, którzy uczą się w tym trybie. Zachęcamy do kontaktu z przedstawicielami naszej fundacji nie tylko w zakresie edukacji domowej. Naszym celem jest rozwój polskiej edukacji i wierzymy, że wspólnie możemy zadbać o to, aby była ona oceniana jako skuteczna i efektywna.

Z wyrazami szacunku
Anna Łącka
Prezes Zarządu Fundacji Edukacji Domowej