Marcin Perfuński — influencer społeczny, dziennikarz, redaktor, tata 5 córek. W sieci znany jako SuperTata, który wykorzystuje media społecznościowe do promocji zaangażowanego rodzicielstwa. Realizuje to poprzez webinary, live’y, podcasty, bloga oraz prowadzenie profili na Facebooku, Instagramie, TikToku, YouTube, LinkedIn, Threads oraz X. Jest zaangażowany w wiele inicjatyw: członek Rady Doradczej Rodziców NASK, kapituły konkursu Świat Przyjazny Dziecku, ambasador programu edukacyjnego Asy Internetu, juror konkursu cyfrowego dla dzieci What’s Your Story, przewodniczący rady Fundacji Rozwoju Przez Całe Życie, laureat Listy 100 – stu osób mających największy wpływ na edukację cyfrową w Polsce. Edukator domowy i zwolennik różnorodności w edukacji, czyli tzw. oświat równoległych. 

Aleksandra Maczuga: Zostałeś Ambasadorem Edukacji Domowej, ale działasz na rzecz rozwoju tej formy nauczania już od kilku lat. “Dlaczego zdecydowałeś się wejść w środowisko edukacji domowej i promować tę formę nauki?

Marcin Perfuński: Zacznijmy od samego początku, kiedy moje dzieci zaczęły swoją przygodę z edukacją. Gdy nadszedł czas, aby córki poszły do szkoły, byłem zdecydowanym przeciwnikiem edukacji domowej. Moja żona rozważała tę opcję, ale ja uważałem, że dzieci powinny doświadczać tradycyjnej szkoły. Wydawało mi się, że wszystkie dzieci muszą nabyć kod społeczny, kulturowy i językowy w tradycyjnym środowisku szkolnym. Byłem przekonany, że nie ma innego wyboru.

Jednak okazało się, że taki wybór istnieje. W 2019 roku, jeszcze przed pandemią, po głębszym przemyśleniu, zdecydowaliśmy się na edukację domową. Podjęliśmy tę decyzję głównie z powodu złych doświadczeń szkolnych oraz problemów z rówieśnikami. Zrozumiałem wtedy, że edukacja domowa istnieje dłużej niż system szkolny i de facto wracamy do czegoś, co ma dłuższą historię niż szkoła w formie jaką znamy obecnie..

Od 2019 roku, przez kolejne trzy lata, dostrzegałem coraz więcej pozytywów tej formy nauki. W momencie pandemii, gdy wiele osób zaczęło interesować się edukacją domową, postanowiłem dzielić się naszymi doświadczeniami. Ludzie pytali, ale nie mieli zbyt wielu źródeł informacji. Założyłem grupę na Facebooku “Edukacja Domowa w praktyce – narzędzia, inspiracja, motywacja”. Początkowo miała być ona lokalna, ale później zaczęły dołączać do niej osoby z całej Polski.

Jestem przekonany, że warto mówić o edukacji domowej, ponieważ może ona być bardzo korzystna dla dziecka. To nie jest opcja dla każdego — nie każde dziecko i nie każdy rodzic odnajdą się w tym modelu. Jednak warto podążać za szczęściem i dobrem dziecka, a edukacja domowa może być w tym aspekcie doskonałą alternatywą.

AM: Jakie warunki sprzyjają edukacji domowej? Dla kogo ona jest? 

MP: Edukacja domowa z pewnością nie jest opcją dla wszystkich rodziców. W szczególności, rodzice pracujący na etacie, którzy stale są poza domem, mogą mieć trudności z zapewnieniem odpowiednich warunków do nauki dla swoich dzieci. Kluczowym elementem jest tu obecność i zaangażowanie rodziców, którzy mogą stworzyć w domu środowisko sprzyjające nauce, w szczególności tych młodszych.

Ważne są również cechy charakteru dziecka. Niektóre dzieci preferują ustrukturyzowany program nauki, który oferuje tradycyjna szkoła. Inne zaś, mając umiejętność samoorganizacji, mogą lepiej prosperować w elastycznym środowisku edukacji domowej. Warto podejść do tego indywidualnie i elastycznie, dostosowując metody nauki do preferencji i charakteru dziecka.

Niektóre dzieci potrzebują towarzystwa rówieśników lub grupy, która je inspiruje i motywuje do nauki. Dla nich ważne będzie znalezienie sposobów na interakcje społeczne i wspólne projekty, co również można zorganizować w ramach edukacji domowej, na przykład poprzez grupy wsparcia czy zajęcia pozaszkolne.

Kluczowe jest stworzenie w domu odpowiedniej przestrzeni edukacyjnej, która będzie sprzyjać koncentracji i efektywnej nauce. Niezwykle ważne jest również, aby decyzja o przejściu na edukację domową była podjęta wspólnie z dzieckiem, biorąc pod uwagę jego potrzeby, zainteresowania i preferencje. Edukacja domowa to przede wszystkim podróż, która powinna być zgodna z charakterem i oczekiwaniami dziecka.

AM: Jakie jest znaczenie zaangażowania całej rodziny w edukację domową? Czy jest ono ważne?

MP: Zaangażowanie całej rodziny w edukację domową jest kluczowe. W naszym przypadku moja żona przejęła większość obowiązków związanych z nauką naszych dzieci. To ona głównie realizuje codzienne zajęcia edukacyjne.

Jednakże w sprawach projektowych oraz w niektórych przedmiotach, takich jak historia czy informatyka, chętnie pomagam dzieciom, ponieważ bardzo to lubię. Współpraca rodzinna sprawia, że dzieci otrzymują wsparcie z różnych stron, co pozytywnie wpływa na ich rozwój i motywację do nauki. Nie tylko ułatwia to realizację programu edukacyjnego, ale także buduje silniejsze więzi rodzinne i wspiera harmonijny rozwój dzieci. Wspólna praca nad edukacją domową pokazuje dzieciom, że nauka jest ważnym elementem życia i warto ją traktować poważnie.

AM: Jakie wartości wraz z żoną staracie się przekazywać swoim dzieciom poprzez edukację domową?

MP: Chcemy, aby były świadome, czym naprawdę jest edukacja domowa i jak wpływa ona na całą rodzinę. Staramy się zaszczepić w nich odpowiedzialność za własną naukę, samodzielność oraz umiejętność samoorganizacji. Chcemy, aby rozumiały, że edukacja to nie tylko zdobywanie wiedzy, ale także rozwijanie pasji i zainteresowań.

AM: Czym kierować się przy wyborze szkoły, jak znaleźć tę odpowiednią?

MP: Przy wyborze odpowiedniej szkoły warto kierować się kilkoma kluczowymi aspektami. My próbowaliśmy różnych metod nauki, w tym cyfrowych platform edukacyjnych z elementami grywalizacji. Obserwując nasze córki i ich preferencje testowaliśmy różne metody oraz ogólnodostępne materiały edukacyjne. Mimo to, często kończyliśmy na tradycyjnych narzędziach, jak kartka papieru czy podręcznik.

Zasięgnęliśmy opinii znajomych o narzędziach i metodach nauki stosowanych w różnych szkołach, a następnie wybieraliśmy te, które najlepiej odpowiadały naszym potrzebom. Ważne jest, aby dopasować metody nauki do oczekiwań rodziny i zainteresowań dziecka. Nauka przez pasję dziecka odgrywa tutaj kluczową rolę.

Szkoła, której szukaliśmy, miała być wsparciem w procesie edukacji domowej, oferując jasno określone kroki i etapy, które pomagają dzieciom osiągnąć cele. Rozpoznanie odpowiedniej placówki to długotrwały proces, który wymaga próbowania różnych metod i podejść. Warto dać sobie czas na znalezienie odpowiedniej formy edukacji.

Podsumowując, wybór szkoły powinien być indywidualną decyzją, uwzględniającą potrzeby i zainteresowania dziecka oraz preferencje edukacyjne rodziny. Współczesne technologie, jak telefony i cyfrowe platformy, mogą być pomocne, ale kluczowe jest znalezienie równowagi między nowoczesnymi narzędziami a tradycyjnymi metodami nauki.

AM: Jak Wasza rodzina radzi sobie z wyzwaniami związanymi z różnymi stylami uczenia się dzieci?

MP: Zaczęliśmy od wspólnej szkoły dla wszystkich córek, ale szybko zauważyliśmy różnice w ich sposobach nauki. Pomocne było znalezienie szkoły, która oferowała harmonogram działań na cały rok szkolny. Próbowaliśmy zrozumieć i rozpoznać różne style uczenia się naszych dzieci.

Pierwszą ważną obserwacją była pora dnia, w której dzieci najlepiej się uczą. Dostosowanie nauki do naturalnego rytmu dziecka sprawia, że nauka staje się bardziej efektywna i przyjemna. Obserwujemy nasze dzieci i nie zmuszamy ich do nauki, kiedy nie są gotowe.

Nie staramy się odtwarzać tradycyjnej szkoły w domu. Zamiast tego, dostosowujemy się do naturalnego rytmu nauki i dnia dziecka, co pozwala na bardziej skuteczne przyswajanie wiedzy.

AM: Jakie są Twoje sposoby na motywację do nauki dzieci? 

MP: Mówili, żeby nie straszyć dzieci powrotem do szkoły, ha ha…

Motywowanie dzieci do nauki to proces, który wymaga zdecydowanie indywidualnego podejścia. Pomaga rozsądne rozłożenie nauki na cały rok oraz regularność. Czasami przyjemności na początku i końcu sesji nauki działają motywująco. Perspektywa wcześniejszych wakacji również. Zdarza się, że dziecko ma trudności z motywacją, szczególnie przy trudniejszych przedmiotach. W takich momentach ważne jest zrozumienie i wsparcie. Nie ma uniwersalnych rad, ponieważ każde dziecko jest inne i wymaga odmiennych metod.

U nas sprawdza się bycie blisko dziecka, uważna obserwacja i dostosowanie podejścia do jego indywidualnych potrzeb. Odpowiadanie na zapotrzebowania, nie narzucanie, a raczej zapraszanie do nauki i proponowanie różnych aktywności, przynosi dobre efekty.

Kluczowe jest, aby się nie zniechęcać. Z czasem przychodzi moment, kiedy dziecko się odblokowuje i nauka staje się bardziej naturalna i przyjemna.

AM: A jak to jest ze stereotypami? Jak z nimi walczyć. 

MP: Stereotypy dotyczące edukacji domowej, takie jak “aspołeczność dziecka”, są powszechne. Wydaje mi się, że w końcu musi nastąpić moment, gdy różne metody nauki będą ogólnodostępne i normalne dla wszystkich. Chcielibyśmy, aby każda rodzina miała możliwość wyboru odpowiedniej szkoły na początku etapu nauki dziecka.

Dostępność różnych ścieżek edukacyjnych i ich różnorodność na pewno pomogą zmniejszyć liczbę stereotypów. Otwarcie świata edukacji dla każdego i promowanie różnorodności w metodach nauczania to kluczowe rozwiązanie. Dzięki temu każdy będzie mógł znaleźć model nauki najlepiej dopasowany do swoich potrzeb, co przyczyni się do większej akceptacji i zrozumienia różnych form edukacji.

AM: Jakie są Twoje rady dla innych rodzin, które chcą zdecydować edukację domową?

MP: Na pewno nie warto “odtwarzać tradycyjnej szkoły w domu”, tylko kierować się indywidualnym trybem funkcjonowania dziecka. 

Edukacja domowa to zmiana, która dotyka całą rodzinę, a nie tylko dziecko. Rytm dnia i relacje rodzinne ulegają przekształceniu. Dziecko może być w pełni sobą, co sprzyja bliskości i zacieśnianiu więzi rodzinnych.

Nie warto decydować za dziecko — lepiej dać mu sprawczość i możliwość wyboru. Jeśli dziecko źle się czuje w danej metodzie edukacyjnej, warto to usłyszeć i wprowadzić zmiany. Dziecko powinno mieć poczucie, że ma wpływ na swoje życie.

Kiedyś myślałem, że moim zadaniem jako ojca jest przygotowanie dziecka do świata pełnego wyzwań i trudności. Dzięki edukacji domowej zrozumiałem, że to szansa, aby przygotować dziecko do zmieniania świata. Sprawczość już jest w dziecku, nie potrzebują zewnętrznych metod.

Warto być blisko dziecka, a wtedy szczegółowe rozwiązania przyjdą same!