Edukacja domowa – Q&A

• Czym się różni edukacja domowa od nauczania zdalnego?

W edukacji domowej to rodzice decydują o sposobie nauczania swojego dziecka. Edukacja domowa jest spersonalizowana i asynchroniczna – uczysz się jak chcesz, kiedy chcesz i gdzie chcesz. W przeciwieństwie do nauki zdalnej tutaj dziecko nie ma obowiązku siedzenia po kilka godzin przed komputerem, nie posiada nadzoru nauczyciela, zamiast tego uczy się samodzielnie korzystając z materiałów oraz z pomocy rodziców.

• Czy dużo uczniów korzysta z możliwości uczenia się w domu?

W marcu 2020 roku w edukacji domowej, na wszystkich etapach kształcenia, było 12 230 uczennic i uczniów, we wrześniu już 15 034, natomiast w marcu 2021r. – 19 966.

• Jak przejść na edukację domową?

Wystarczy przygotować komplet dokumentów aplikacyjnych:
Wniosek o zezwolenie na edukację.
Oświadczenie o spełnianiu warunków na realizację podstawy programowej.
Zobowiązanie rodziców do przystąpienia dziecka do egzaminów.

• Jak wybrać szkołę?

Najważniejsze czynniki na które należy zwrócić uwagę:
– Wsparcie od momentu zapisu po egzamin, który powinien być przeprowadzony w przyjaznej atmosferze.
– Umożliwianie udziału w zajęciach dodatkowych.
– Zapraszanie do brania udziału w życiu szkoły (integracje, akademie, wycieczki).
– Zapewnienie podręczników oraz pomocy dydaktycznych.
– Udzielanie rodzicom wskazówek w razie trudności.
– Szkoła przyjazna nie odcina się od ucznia, tylko dba o niego.

• Czy szkoła może nie wyrazić zgody na edukację domową?

Brak dokumentacji może być powodem braku wyrażenia zgody na zmianę formy edukacji. Inne sytuacje nie powinny mieć wpływu na decyzję dyrektora.

• Co z niepełnosprawnymi dziećmi?

Są sytuacje, gdy wskazania w orzeczeniu bezpośrednio stwierdzają, że uczeń potrzebuje innej formy edukacji. Czytaj więcej.

• Czy trzeba zdawać sprawdziany, testy?

Uczeń nie musi uczęszczać do szkoły, nie ma sprawdzianów i ocen w trakcie roku szkolnego. Musi on jedynie zdać egzaminy klasyfikacyjne z podstawy programowej przewidzianej na dany rok szkolny, który upoważnia do awansu do następnej klasy.

• Czy z wszystkich przedmiotów trzeba zdawać egzamin?

Zgodnie z Prawem Oświatowym przedmioty, które nie są oceniane to: muzyka, wf, technika, plastyka, religia.

• Czy ED jest czasochłonna?

Dziecko samo organizuje swój czas, zatem może uczyć się wtedy kiedy czuje, że jest efektywne, co gwarantuje szybsze przyswajanie wiedzy, a to skutkuje krótszą nauką Każde dziecko jest inne i potrzebuje innych środków, które w ED można dowolnie dostosować. Istnieje także możliwość zdawania egzaminów we wcześniejszym terminie, dzięki czemu dziecko ma wcześniejsze wakacje.

• Czy edukacja domowa jest trudniejsza od nauki w szkole?

Podstawa programowa wymagana na egzaminach jest taka sama jak w szkole stacjonarnej. W ED dziecko ma dostosowane metody nauczania do własnych potrzeb i umiejętności, a także nie musi się uczyć tego, czego nie obejmuje podstawa programowa.
Co zyskuje z edukacji domowej moje dziecko?
Mimo nauczania domowego, dziecko jest formalnie zapisane do szkoły. Otrzymuje legitymację szkolną i ma prawo uczestniczyć w dodatkowych zajęciach organizowanych przez daną placówkę. ED to tryb nauki, który pozwala na spersonalizowanie edukacji, na jej asynchroniczność, a przede wszystkim daje wolny wybór sposobu nauczania, narzędzi oraz materiałów do nauki. Dzięki ED dziecko uczy się samodzielności i ma większe możliwości na zdobycie kompetencji XXI w, co w przyszłości da mu lepszy start.

• Czy edukacja domowa rzeczywiście daje większą przestrzeń na rozwijanie zainteresowań dziecka?

Skupienie na potrzebach i możliwościach dziecka otwiera zupełnie nowe perspektywy. Dziecko ma więcej czasu, spokoju i ciszy, zatem przedmiot, który w tradycyjnej szkole sprawiłby mu problemy, w ED staje się o wiele łatwiej przyswajalny. Zamiast dodatkowo poświęcać czas na ten przedmiot, dziecko może skupić się na docelowych dziedzinach i zainteresowaniach.

• Dużo podróżujemy. Jak wygląda wtedy nauka?

Jedną z możliwości nauki w ED jest korzystanie z platform edukacyjnych, które są dostępne w każdym miejscu i o każdej porze oraz w dodatkowo motywują dzieci do nauki poprzez innowacyjne podejściem. Jedną z takich jest Centrum Nauczania Domowego. Oprócz stałych zadań, CND udostępnia webinaria, które są przeprowadzane przez nauczycieli i są również dostępne później na platformie w formie nagrań. Można w każdej chwili do nich wrócić, obejrzeć je, zatrzymać jeżeli zajdzie taka potrzeba. Dziecko ma do dyspozycji zróżnicowane formy materiałów na platformie, zajęcia zarówno w grupach jaki i indywidualne. Rodzic dostaje bazę wartościowych materiałów, ale ostatecznie to on kształtuje rytm pracy swojego dziecka.

• Jak pogodzić nauczanie dziecka z pracą obydwu rodziców?

Od rodzica niczego się nie wymaga. ED jest dla każdego ucznia, bez wyjątku. Dzięki elastyczności nauki, rodzic może uczyć dziecko po pracy. Nowoczesne technologie oferują mnóstwo materiałów z których dziecko może korzystać, a rodzic może doglądać jego postępów. Oprócz podstawowych umiejętności, dziecko uczy się samodzielnie organizować swój plan dnia tak, by mieć czas na odpoczynek i przyjemności, poznaje nowe narzędzia do nauki i dowiaduje się, jak je efektywnie wykorzystywać oraz uczy się szukać znajomych w różnych miejscach i samodzielnie dobiera sobie przyjaciół. Wyrabia w sobie poczucie odpowiedzialności za własną edukację.

• Czy dziecko musi się uczyć codziennie, podobnie jak w szkole?

W ED mamy wolny wybór w realizacji treści, dzięki czemu naukę można dostosować do rytmu rodziny. Niemniej jednak dziecko należy obserwować i podążać za nim od początku. Często się zdarza, że zainteresowania dziecka np.: taniec, śpiew, czy rysowanie, które pojawiły się w okresie przedszkolnym – stymulowane i wspierane zostają z dzieckiem na zawsze, stając się jego mocną stroną, natomiast jeśli te zainteresowania zostaną zignorowane, wychowanek może już do nich nie wrócić. W ED rodzic, towarzysząc dziecku, ma szanse łatwo zaobserwować talenty dziecka i wesprzeć.

• Moje dziecko nie może się skupić na lekcjach, czy ED to dobre rozwiązanie?

ED daje swobodę, spokój oraz środowisko pozwalające na skupienie. Dziecko może uczyć się przede wszystkim wtedy, kiedy ma ochotę, nie musi zdobywać ocen, co przekłada się na mniejszy stres. Taka forma edukacji pozwala na zaakceptowanie i zrozumienie trudności, z jakimi dziecko się mierzy. To ono jest ekspertem od własnych uczuć i emocji.

• Co robić, jeśli okaże się, że sobie z czymś nie radzimy?

Jest możliwość skorzystania z opieki merytorycznej i dydaktycznej, aby nauczanie w domu było jak najbardziej efektywne i dopasowane do potrzeb konkretnego dziecka. Szkoły wspierają rodziców w trudnościach. Są konsultacje przed egzaminami, można porozmawiać z wychowawcą, pedagogiem. A jeśli mimo takiego wsparcie uznacie, że chcielibyście wrócić do stacjonarnego nauczania, to wystarczy złożyć wniosek do dyrektora szkoły i ustalić warunki powrotu.

• Czy w ED kontakt z rówieśnikami nie jest utrudniony? Jak wygląda integracja?

ED bardzo często kojarzy się z problemem dotyczącym kontaktów z rówieśnikami. Szkoła to nie jedyne miejsce, gdzie mogą poznać przyjaciół – są różne kółka zainteresowań, grupy sportowe, harcerstwo, grupy stworzone przez rodziców w ED. Niektóre szkoły przyjazne organizują także spotkania integracyjne dla dzieci, gdzie wymieniają się swoimi spostrzeżeniami, zainteresowaniami, dzielą się swoimi problemami, a przede wszystkim mają kontakt ze swoimi rówieśnikami, którzy również są w ED.

• Jak wygląda przygotowanie do egzaminów? Gdzie szukać wsparcia?

Na początku roku szkolnego należy ustalić terminy egzaminów, zwłaszcza jeśli będą zdawane trybem blokowym (istnieje możliwość rozłożenia poszczególnych egzaminów w trakcie roku szkolnego). Pod opanowaniu podstawy programowej danego przedmiotu sprawdzana jest wiedza dziecka za pomocą egzaminu kwalifikacyjnego. Egzamin składa się z dwóch części. Pierwsza z nich – pisemna – trwa około godziny i zawiera tylko zagadnienia z podstawy programowej, z którą rodzic jest zapoznany na początku roku. Druga część – ustna – ma bardziej formę luźnej rozmowy i trwa mniej więcej 15-30 min. Szkoły przyjazne prowadzą je w miłej atmosferze. Centrum Nauczania Domowego ma zespół pedagogów, który podpowiada rodzicom, jak stawiać pierwsze kroki w ED, a następnie koordynuje wspólną pracę z dzieckiem, służąc pomocą w ciągu całego roku szkolnego.

Przygotowano na podstawie webinarium “Edukacja domowa – Q&A. Spotkanie z koordynatorkami ED” z Gabrielą Letnovską z Fundacji Edukacji Domowej i Ernestą Miłkowską z Centrum Nauczania Domowego.