5 metod skutecznej nauki inspirowane książką „Włam się do mózgu” Radka Kotarskiego
Czy nauka może być łatwiejsza, skuteczniejsza i… przyjemniejsza? Okazuje się, że tak pod warunkiem, że wiemy, jak działa nasz mózg i jak z nim współpracować, zamiast próbować go przechytrzyć. Radek Kotarski w książce „Włam się do mózgu” zebrał metody potwierdzone badaniami, które pomagają uczyć się szybciej i zapamiętywać na dłużej. Wybrałam pięć z nich, które naprawdę warto znać i stosować na co dzień — niezależnie od tego, czy jesteś studentem, uczniem, czy po prostu chcesz rozwijać nowe umiejętności.
Efekt testowania – ucz się, sprawdzając siebie
Jednym z największych błędów, które popełniamy podczas nauki, jest… samo czytanie notatek. Badania pokazują, że najwięcej zapamiętujemy wtedy, gdy próbujemy odtworzyć wiedzę z pamięci, a nie tylko ją przyswajać. Dlatego zamiast bez końca powtarzać materiał, zadaj sobie pytania, quizuj się, rozwiązuj testy. Nawet jeśli nie znasz wszystkich odpowiedzi — sam proces przypominania wzmacnia połączenia w mózgu.
Tip: po każdej sesji nauki zrób sobie mini-sprawdzian bez patrzenia w notatki. Potem dopiero porównaj odpowiedzi z oryginałem.
Efekt odstępu – nauka w czasie działa lepiej niż „zakuwać do rana”
Ciągłe powtarzanie jednego dnia nie ma większego sensu. Mózg potrzebuje czasu, by przetworzyć i utrwalić informacje dlatego lepiej uczyć się krócej, ale częściej.
Metoda tzw. spaced repetition (powtórek rozłożonych w czasie) polega na wracaniu do materiału w coraz dłuższych odstępach, np. po 2 dniach, tygodniu, miesiącu. Dzięki temu każda sesja nauki wzmacnia pamięć długotrwałą.
Tip: zaplanuj powtórki w kalendarzu krótka sesja po kilku dniach przynosi znacznie więcej niż wielogodzinne zakuwanie w przeddzień egzaminu.
Fiszki i system Leitnera powtarzaj mądrze, nie często
Fiszki to klasyka, ale Kotarski pokazuje, że można z nich korzystać dużo skuteczniej.
Klucz tkwi w systemie pięciu przegródek, zwanym metodą Leitnera:
- wszystkie nowe fiszki trafiają do pierwszej przegródki,
- dobrze rozwiązane fiszki przesuwasz do kolejnej,
- błędne zostają w tej samej,
- między sesjami robisz przerwy (2–3 dni), by dać mózgowi czas na utrwalenie informacji.
Dzięki temu powtarzasz częściej to, co sprawia Ci trudność, a rzadziej to, co już znasz. Efekt? Nauka staje się efektywna i dużo mniej frustrująca.
Tip: możesz korzystać z papierowych fiszek albo aplikacji takich jak Anki czy Quizlet, które automatycznie rozplanowują powtórki.
Metoda pomidorowa – ucz się w rytmie koncentracji
Skupienie to dziś towar deficytowy. Dlatego warto stosować technikę Pomodoro, czyli uczenie się w blokach czasowych: 25 minut intensywnej pracy + 5 minut przerwy.
Po czterech takich cyklach zrób dłuższą przerwę (15–30 minut). Regularne mikroodpoczynki sprawiają, że umysł się nie przegrzewa, a koncentracja utrzymuje się dłużej.
Tip: podczas przerw wstań, rozciągnij się, przewietrz pokój — nie sięgaj odruchowo po telefon.
Ucz innych – najlepszy test zrozumienia
Nic tak nie pokazuje, czy naprawdę coś rozumiemy, jak próba wytłumaczenia tego komuś innemu. Jeśli potrafisz przekazać wiedzę prostym językiem, to znaczy, że naprawdę ją opanowałeś. Ta metoda, znana jako efekt Feynmana, zmusza do uporządkowania wiedzy i szukania braków w zrozumieniu.
Tip: opowiedz temat znajomemu, narysuj schemat albo nagraj krótkie wideo, w którym tłumaczysz zagadnienie.
Na koniec: nauka to nie sprint, tylko maraton
Kotarski przekonuje, że skuteczna nauka to przede wszystkim rozumienie, jak działa nasz mózg i współpraca z nim. Nie chodzi o to, by uczyć się więcej, ale by uczyć się mądrzej.
Zastosowanie choćby jednej z tych metod potrafi diametralnie zmienić efekty nauki. A jeśli połączysz kilka z nich możesz naprawdę „włamać się do własnego mózgu”.
